Voordat we de oorzaken van dyslexie bespreken, is het belangrijk om te benadrukken wat niet de oorzaak is.
Dyslexie is een leerstoornis die het vermogen van een persoon om te lezen beïnvloedt. Maar het heeft niets te maken met verminderde intelligentie, gebrek aan motivatie of een slecht gezichtsvermogen.
Rudolf Berlin, de 19e -eeuwse Duitse oogarts die deze aandoening voor het eerst bij zijn jonge patiënten noemde, kon niets verkeerds vinden aan hun gezichtsvermogen en speelde met de gedachte dat het probleem te maken moest hebben met de anatomie van de hersenen. En dat is wat wetenschappers nu geloven: De structuur van de hersenen, samen met de genetica, leidt er waarschijnlijk toe dat iemand dyslexie ontwikkelt.
De Wereldgezondheidsorganisatie definieert dyslexie als een stoornis die zich manifesteert in de moeilijkheid om te leren lezen, ondanks het niveau van de intelligentie, het privilege en de scholing van een persoon. Dyslexie wordt niet veroorzaakt door een laag IQ of een laag inkomen, en het is niet de schuld van de persoon met de stoornis.
Inderdaad, het is mogelijk dat mensen met dyslexie behoorlijk begaafd zijn. Veel beroemde acteurs, muzikanten en kunstenaars hebben de aandoening (gehad).
Volgens de International Dyslexia Association kunnen tekenen van hoogbegaafdheid bij dyslexie zijn:
- Superieure mondelinge woordenschat
- Nieuwsgierigheid
- Uitgebreide verbeelding
- Hoge niveaus van creativiteit
- Breed scala aan interesses buiten de school
Wat zijn de kansen om dyslexie te ontwikkelen?
Onderzoekers schatten dat een kind met een ouder met dyslexie 40 tot 60 procent kans heeft op het ontwikkelen van dyslexie, en het risico is groter als een extra familielid dit heeft.
Is dyslexie erfelijk?
Ja. Onderzoekers denken dat dyslexie in families voorkomt, en drie grote onderzoeken naar tweelingen hebben aangetoond dat genetica kan bijdragen aan leesproblemen.
Wetenschappers hebben zelfs een variant in een bepaald gen geïdentificeerd die van invloed kan zijn op de vraag of iemand dyslexie, andere leermoeilijkheden en sommige vormen van autisme ontwikkelt.
Onderzoekers hebben ook gemerkt dat mensen met een familiegeschiedenis van dyslexie moeite hebben met het verwerven en gebruiken van taal als baby’s en peuters.
Maar dit betekent absoluut niet dat uw kind dyslexie zal ontwikkelen als u de aandoening heeft, of dat uw dochter het absoluut zal ontwikkelen als uw zoon het heeft. Het betekent alleen dat het risico op dyslexie groter is dan wanneer er geen dyslexie in uw familiegeschiedenis zou zijn.
Welk deel van het brein is verantwoordelijk voor dyslexie?
Onderzoekers denken dat genetisch afgeleide verschillen in de hersenen van mensen met dyslexie kunnen bijdragen aan de aandoening. Maar er is niet één specifiek deel van de hersenen dat de aandoening veroorzaakt.
Studies naar de beeldvorming van de hersenen hebben aangetoond dat er verschillende gebieden in de linkerhersenhelft zijn die betrokken zijn bij de visuele en auditieve processen van het lezen.
Wanneer regio’s van de hersenen samenwerken om een taak te vervullen of een functie uit te voeren, noemen neurologen dit een neuraal netwerk. Er is een neuraal netwerk dat zich bezighoudt met het verwerken van geluiden en beelden, zodat een persoon kan lezen, zowel hardop als stil, en het gaat om deze linkerhersenhelftgebieden:
- Occipito-temporaal
- Temporo-pariëtaal
- Inferior frontale cortex (inferieur verwijst hier naar de anatomische positie)
In de hersenen van mensen met dyslexie hebben neurologen een verminderde activiteit en verminderde grijze stof in deze linkerhersenhelftregio’s opgemerkt.
Maar met de juiste ingrepen zijn de hersenen in staat om te veranderen. Volgens de International Dyslexia Association, toonde onderzoek naar de beeldvorming van de hersenen, uitgevoerd op personen met dyslexie, veranderingen aan nadat ze leesinstructies hadden ontvangen. Onderzoekers denken dat effectieve interventies kunnen leiden tot blijvende positieve veranderingen in de hersenen.
Zijn Genen de enige factoren in het spel in de ontwikkelingsdyslexie?
Er zijn omgevingsstressoren, zoals de gezondheid van de moeder tijdens de zwangerschap, die het risico op dyslexie bij een genetisch voorbestemd persoon kunnen verhogen.
De volgende stressoren voor de gezondheid van de foetus of het kind kunnen leiden tot dyslexie:
- Vroegtijdige geboorte
- Laag geboortegewicht
- Blootstelling aan drugs, alcohol of nicotine in de baarmoeder
- Infecties
- Zuurstoftekort voor zuigelingen
- Moederlijke hoge bloeddruk
Onderzoekers denken ook dat milieustressoren zoals slechte voeding of blootstelling aan giftige stoffen in water of verf ook kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van leerstoornissen.
Hoewel er geen genezing voor dyslexie is, kan het, als u zwanger bent, niet alleen helpen om zo gezond mogelijk te blijven, maar kan het ook helpen om uw kind te beschermen tegen de ontwikkeling van de aandoening. Als u zwanger bent of erover denkt om zwanger te worden, kan het stoppen met roken het beste zijn wat u kunt doen. Voor meer tips over een gezonde zwangerschap, kijkt u op Klaar voor de Baby.
Wat is verworven dyslexie en op wie heeft het effect?
Ontwikkelingsdyslexie is de term die wordt gebruikt om dyslexie te beschrijven die al sinds het begin van het leven aanwezig en waarneembaar is. Verworven dyslexie is de term die wordt gebruikt om gevallen van dyslexie te beschrijven die zich voordoen bij volwassenen die geen eerdere problemen met lezen hebben gehad.
Verworven dyslexie komt voor bij personen die lijden aan migraine, of verwondingen aan de hersenen door beroertes of andere trauma’s. Een meer technische term voor verworven dyslexie is alexie.
Hoewel wetenschappers niet denken dat ontwikkelingsdyslexie neurologische stoornissen zoals de ziekte van Alzheimer veroorzaakt, hebben ze een verband opgemerkt tussen leerstoornissen zoals dyslexie en symptomen van atypische dementie (dementie die niet leidt tot de ziekte van Alzheimer). Volgens onderzoekers zal ongeveer 1 op de 5 personen met een leerstoornis die ouder zijn dan 65 jaar dementie ontwikkelen.
Komt dyslexie vaker voor bij jongens dan bij meisjes?
Men denkt dat dyslexie vaker voorkomt bij jongens dan bij meisjes. Maar in de loop der jaren zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd om te evalueren of de aandoening vaker voorkomt bij jongens, en onderzoek heeft aangetoond dat dyslexie zowel jongens als meisjes treft.
Het idee dat meer jongens dan meisjes dyslexie hebben, komt voort uit wat onderzoekers denken dat een gendervooroordeel is – wat betekent dat jongens vanwege culturele genderscripts en verwachtingen, in plaats van aangeboren biologische en psychologische verschillen, luidruchtig kunnen zijn als ze geconfronteerd worden met uitdagingen waar meisjes misschien rustig naartoe gaan.
Onderzoekers denken dat jongens meer getest zijn op leesproblemen en dyslexie omdat ze meer kans hebben om zich in de klas te gedragen als ze gefrustreerd raken door hun werk. Omdat meisjes met dyslexie de neiging hebben om zich niet te gedragen, maar hun moeilijkheden te verbergen, kan het langer duren voor leerkrachten en ouders om leesproblemen bij meisjes op te merken. Helaas leidt dit er vaak toe dat veel meisjes een late diagnose krijgen.