Het Kwaliteitsinstituut Dyslexie is een onafhankelijk instituut dat ernaar streeft dat ieder kind met lees- en spellingsproblemen op een uniforme en kwalitatief goede manier gediagnosticeerd en behandeld wordt door een team van gespecialiseerde behandelaren. Om de kwaliteit van de dyslexiezorg voor ieder kind te waarborgen dienen deze behandelaars gecertificeerd te zijn door het Kwaliteitsinstituut Dyslexie.
NKD is een feit. NRD en KD zijn opgeheven
1 januari 2017 is een memorabele datum: het Nederlands Kwaliteitsinstituut Dyslexie (NKD) is een feit. KD en NRD zijn opgeheven. Kennis en ervaring van KD en NRD gaan niet verloren, maar worden verweven in de nieuwe organisatie.
Binnenkort gaat de nieuwe website www.nkd.nl online en wordt de nieuwe huisstijl gepresenteerd. Tot die tijd blijven beide afzonderlijke websites in de lucht.
Contactgegevens zijn gewijzigd
Alle correspondentie loopt via info@nkd.nl. Voor communicatievragen is het adres communicatie@nkd.nl beschikbaar. Aangesloten praktijken worden geïnformeerd via een speciale digitale nieuwsbrief.
Meest recente informatie
Op de tijdelijke homepage van www.nkd.nl staat de meest recente informatie en het persbericht van het NKD van 9 februari 2017: Dyslexie GEEN gevolg van slecht onderwijs.
Tevens vindt u hier het persbericht van 21 februari 2017: Probleem van wildgroei aan dyslexieverklaringen is op te lossen.
Op 22 februari 2017 vindt in de Tweede Kamer het Algemeen Overleg Dyslexie plaats. NKD presenteert met NIP en NVO (beroepsorganisaties dyslexiezorg-verleners) een voorstel om het aantal dyslexieverklaringen terug te dringen.
Over de uitkomsten van het Algemeen Overleg Dyslexie, waaruit bleek dat de staatssecretaris en Kamer achter de Richtlijn dyslexie staan, heeft het NKD op 22 februari 2017 een persbericht uitgegeven: NKD blij met uitspraken over dyslexieverklaringen.
Presentatie Nationale Dyslexie Conferentie
Op woensdag 5 april 2017 vond in Ede de Nationale Dyslexie Conferentie plaats. Een van de workshops werd verzorgd door de voorzitter van het NKD, Marijke van Grafhorst.
Handreiking Tariefonderbouwing Dyslexiezorg
21 juni 2017 – De Bestuurlijke Adviesraad Dyslexie (BARD) van het NKD heeft een Handreiking Tariefonderbouwing Dyslexiezorg opgesteld en het bestuur geadviseerd om deze over te nemen. Het bestuur heeft dit advies volledig overgenomen.
Keurmerk Kwaliteitsinstituut Dyslexie
Wilt u het Keurmerk van het Kwaliteitsinstituut Dyslexie aanvragen? Bent u een gekwalificeerd hoofdbehandelaar die voldoet aan de door minister Schippers omschreven voorwaarden (zie: brief Schippers d.d. 02-07-2013), voldoet u aan de door het Kwaliteitsinstituut Dyslexie gestelde kwaliteitseisen en gaat u akkoord met de voorwaarden van het Kwaliteitsinstituut Dyslexie? Ga naar kwaliteitskeurmerk en aanmelding voor meer informatie over het Keurmerk en het aanmeldingsformulier.
Dyslexie oorzaken: mythes, vragen en antwoorden
Voordat we de oorzaken van dyslexie bespreken, is het belangrijk om te benadrukken wat niet de oorzaak is.
Dyslexie is een leerstoornis die het vermogen van een persoon om te lezen beïnvloedt. Maar het heeft niets te maken met verminderde intelligentie, gebrek aan motivatie of een slecht gezichtsvermogen.
Rudolf Berlin, de 19e -eeuwse Duitse oogarts die deze aandoening voor het eerst bij zijn jonge patiënten noemde, kon niets verkeerds vinden aan hun gezichtsvermogen en speelde met de gedachte dat het probleem te maken moest hebben met de anatomie van de hersenen. En dat is wat wetenschappers nu geloven: De structuur van de hersenen, samen met de genetica, leidt er waarschijnlijk toe dat iemand dyslexie ontwikkelt.
De Wereldgezondheidsorganisatie definieert dyslexie als een stoornis die zich manifesteert in de moeilijkheid om te leren lezen, ondanks het niveau van de intelligentie, het privilege en de scholing van een persoon. Dyslexie wordt niet veroorzaakt door een laag IQ of een laag inkomen, en het is niet de schuld van de persoon met de stoornis.
Inderdaad, het is mogelijk dat mensen met dyslexie behoorlijk begaafd zijn. Veel beroemde acteurs, muzikanten en kunstenaars hebben de aandoening (gehad).
Volgens de International Dyslexia Association kunnen tekenen van hoogbegaafdheid bij dyslexie zijn:
- Superieure mondelinge woordenschat
- Nieuwsgierigheid
- Uitgebreide verbeelding
- Hoge niveaus van creativiteit
- Breed scala aan interesses buiten de school
Wat zijn de kansen om dyslexie te ontwikkelen?
Onderzoekers schatten dat een kind met een ouder met dyslexie 40 tot 60 procent kans heeft op het ontwikkelen van dyslexie, en het risico is groter als een extra familielid dit heeft.
Is dyslexie erfelijk?
Ja. Onderzoekers denken dat dyslexie in families voorkomt, en drie grote onderzoeken naar tweelingen hebben aangetoond dat genetica kan bijdragen aan leesproblemen.
Wetenschappers hebben zelfs een variant in een bepaald gen geïdentificeerd die van invloed kan zijn op de vraag of iemand dyslexie, andere leermoeilijkheden en sommige vormen van autisme ontwikkelt.
Onderzoekers hebben ook gemerkt dat mensen met een familiegeschiedenis van dyslexie moeite hebben met het verwerven en gebruiken van taal als baby’s en peuters.
Maar dit betekent absoluut niet dat uw kind dyslexie zal ontwikkelen als u de aandoening heeft, of dat uw dochter het absoluut zal ontwikkelen als uw zoon het heeft. Het betekent alleen dat het risico op dyslexie groter is dan wanneer er geen dyslexie in uw familiegeschiedenis zou zijn.
Welk deel van het brein is verantwoordelijk voor dyslexie?
Onderzoekers denken dat genetisch afgeleide verschillen in de hersenen van mensen met dyslexie kunnen bijdragen aan de aandoening. Maar er is niet één specifiek deel van de hersenen dat de aandoening veroorzaakt.
Studies naar de beeldvorming van de hersenen hebben aangetoond dat er verschillende gebieden in de linkerhersenhelft zijn die betrokken zijn bij de visuele en auditieve processen van het lezen.
Wanneer regio’s van de hersenen samenwerken om een taak te vervullen of een functie uit te voeren, noemen neurologen dit een neuraal netwerk. Er is een neuraal netwerk dat zich bezighoudt met het verwerken van geluiden en beelden, zodat een persoon kan lezen, zowel hardop als stil, en het gaat om deze linkerhersenhelftgebieden:
- Occipito-temporaal
- Temporo-pariëtaal
- Inferior frontale cortex (inferieur verwijst hier naar de anatomische positie)
In de hersenen van mensen met dyslexie hebben neurologen een verminderde activiteit en verminderde grijze stof in deze linkerhersenhelftregio’s opgemerkt.
Maar met de juiste ingrepen zijn de hersenen in staat om te veranderen. Volgens de International Dyslexia Association, toonde onderzoek naar de beeldvorming van de hersenen, uitgevoerd op personen met dyslexie, veranderingen aan nadat ze leesinstructies hadden ontvangen. Onderzoekers denken dat effectieve interventies kunnen leiden tot blijvende positieve veranderingen in de hersenen.
Zijn Genen de enige factoren in het spel in de ontwikkelingsdyslexie?
Er zijn omgevingsstressoren, zoals de gezondheid van de moeder tijdens de zwangerschap, die het risico op dyslexie bij een genetisch voorbestemd persoon kunnen verhogen.
De volgende stressoren voor de gezondheid van de foetus of het kind kunnen leiden tot dyslexie:
- Vroegtijdige geboorte
- Laag geboortegewicht
- Blootstelling aan drugs, alcohol of nicotine in de baarmoeder
- Infecties
- Zuurstoftekort voor zuigelingen
- Moederlijke hoge bloeddruk
Onderzoekers denken ook dat milieustressoren zoals slechte voeding of blootstelling aan giftige stoffen in water of verf ook kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van leerstoornissen.
Hoewel er geen genezing voor dyslexie is, kan het, als u zwanger bent, niet alleen helpen om zo gezond mogelijk te blijven, maar kan het ook helpen om uw kind te beschermen tegen de ontwikkeling van de aandoening. Als u zwanger bent of erover denkt om zwanger te worden, kan het stoppen met roken het beste zijn wat u kunt doen. Voor meer tips over een gezonde zwangerschap, kijkt u op Klaar voor de Baby.
Wat is verworven dyslexie en op wie heeft het effect?
Ontwikkelingsdyslexie is de term die wordt gebruikt om dyslexie te beschrijven die al sinds het begin van het leven aanwezig en waarneembaar is. Verworven dyslexie is de term die wordt gebruikt om gevallen van dyslexie te beschrijven die zich voordoen bij volwassenen die geen eerdere problemen met lezen hebben gehad.
Verworven dyslexie komt voor bij personen die lijden aan migraine, of verwondingen aan de hersenen door beroertes of andere trauma’s. Een meer technische term voor verworven dyslexie is alexie.
Hoewel wetenschappers niet denken dat ontwikkelingsdyslexie neurologische stoornissen zoals de ziekte van Alzheimer veroorzaakt, hebben ze een verband opgemerkt tussen leerstoornissen zoals dyslexie en symptomen van atypische dementie (dementie die niet leidt tot de ziekte van Alzheimer). Volgens onderzoekers zal ongeveer 1 op de 5 personen met een leerstoornis die ouder zijn dan 65 jaar dementie ontwikkelen.
Komt dyslexie vaker voor bij jongens dan bij meisjes?
Men denkt dat dyslexie vaker voorkomt bij jongens dan bij meisjes. Maar in de loop der jaren zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd om te evalueren of de aandoening vaker voorkomt bij jongens, en onderzoek heeft aangetoond dat dyslexie zowel jongens als meisjes treft.
Het idee dat meer jongens dan meisjes dyslexie hebben, komt voort uit wat onderzoekers denken dat een gendervooroordeel is – wat betekent dat jongens vanwege culturele genderscripts en verwachtingen, in plaats van aangeboren biologische en psychologische verschillen, luidruchtig kunnen zijn als ze geconfronteerd worden met uitdagingen waar meisjes misschien rustig naartoe gaan.
Onderzoekers denken dat jongens meer getest zijn op leesproblemen en dyslexie omdat ze meer kans hebben om zich in de klas te gedragen als ze gefrustreerd raken door hun werk. Omdat meisjes met dyslexie de neiging hebben om zich niet te gedragen, maar hun moeilijkheden te verbergen, kan het langer duren voor leerkrachten en ouders om leesproblemen bij meisjes op te merken. Helaas leidt dit er vaak toe dat veel meisjes een late diagnose krijgen.
Bij een vertaalbureau werken met dyslexie
Taal is de beste uitvinding van de mensheid ooit. Vanaf het moment dat we als mens in staat waren met elkaar te communiceren, zijn we met grote sprongen vooruit gegaan. Taal en het schrift zijn daarbij de belangrijkste communicatiemiddelen. Toch komt de boodschap niet altijd zo over op de ontvanger, zoals de verzender hem bedoeld heeft. Een boodschap kan om verschillende redenen verkeerd geïnterpreteerd worden door de ontvanger. Dit kan al lastig zijn als zender en ontvanger dezelfde taal spreken. Als zender en ontvanger ook nog eens niet dezelfde taal spreken, is de kans op miscommunicatie nog veel groter. De meeste mensen kennen Google Translate wel, de tool van Google waarmee je gratis en snel teksten kunt laten vertalen. Maar zoals je zelf vast wel eens hebt ervaren, zijn deze vertalingen vaak niet heel erg accuraat. Daarom is er al heel lang het vertaalbureau.
Voor het even snel opzoeken van de vertaling van een Spaans woord dat je niet kent, is Google Translate een prima oplossing. Wil je echter een stuk grond kopen in Spanje en moet je daarvoor een stapel juridische teksten in het Spaans aanleveren? Dan is het toch verstandiger om dit niet door Google Translate te laten vertalen maar door een juridisch vertaalbureau. Je wilt natuurlijk niet dat het plan van je vakantiehuisje in de zon in duigen valt door iets onbenulligs als een foute vertaling. Zo zijn er meer situaties te bedenken waarin je iets liever laat vertalen door een professional. Denk bijvoorbeeld aan het vertalen van je medische gegevens of als je financiële stukken vertaald moet hebben.
Je zou daarom verwachten dat er bij vertaalbureaus enkel mensen werken met een gigantische talenknobbel. Dat klopt ook wel voor een groot deel, toch verraste het ons dat er bij het Amsterdamse Vertaalbureau AVB Vertalingen iemand werkt met dyslexie. Is het mogelijk om zulk secuur tekstwerk te verrichten als je een beperking hebt die je lezen en schrijven beïnvloed? Annelies vertelt dat het geen enkel probleem hoeft te zijn. Annelies heeft dyslexie én is Nederlands – Engels vertaler bij het vertaalbureau. Annelies vertelt ons dat zij tweetalig is opgevoed, ze heeft een groot deel van haar jeugd in Engeland gewoond waardoor zij beide talen perfect kan spreken. Vanaf kleins af aan heeft zij al last van dyslexie, tijdens haar schooltijd had ze hier veel moeite mee. Extra bijzonder dus dat ze uiteindelijk bij een vertaalbureau is komen te werken. Annelies werkt op een iets andere manier dan haar collega’s. In plaats van dat zij haar teksten typt, spreekt ze de vertalingen in. Hierdoor is het niet mogelijk om spellingsfouten te maken bij het vertalen. Deze ingesproken teksten worden vervolgens door een collega-vertaler alleen nog maar op papier gezet. Op deze wijze kan Annelies haar passie voor taal kwijt ondanks haar dyslexie.
Wij zijn natuurlijk groot voorstander van dit soort initiatieven. Het hebben van dyslexie kan lastig zijn, toch is het vaak met een paar kleine aanpassingen heel goed mogelijk om je dromen te volgen. Dit kan bij een vertaalbureau zijn, maar natuurlijk ook ergens anders.
Dyslectische studenten ‘gediscrimineerd’ in toelagebeoordelingen
Beoordelingen voor dyslectische studenten die invaliditeitsuitkeringen claimen, moeten worden beoordeeld, hebben collega’s gezegd.
De kwestie werd opgeworpen door Lord Addington, die voorzitter is van de Britse Dyslexie Vereniging.
Hij zei dat het oneerlijk is dat dyslectische studenten tot £ 600 moesten betalen om hun toestand opnieuw te laten beoordelen om een toeslag voor gehandicapte studenten te kunnen opeisen.
De Engelse minister van Onderwijs Lord Agnew was het ermee eens dat het systeem zou moeten worden herzien.
Gehandicapte universiteitsstudenten kunnen een vergoeding vragen om extra kosten te dekken vanwege hun ziekte, zoals gespecialiseerde apparatuur of een niet-medische helper.
Gehandicapte studenten: ‘Ik wou dat ik dat had geweten’
Lord Addington vroeg welke rechtvaardiging er was voor dyslectische studenten om herbeoordeeld te worden om hulp te krijgen op de universiteit toen ze al gediagnosticeerd waren en hulp kregen op school.
Voor andere handicaps en psychische aandoeningen is een brief van een arts voldoende om te bewijzen dat een student in aanmerking komt.
Voor dyslexie en andere specifieke leermoeilijkheden, zoals dyspraxie en ADHD, is echter een “diagnostische beoordeling” van een psycholoog of een gekwalificeerd geschoold specialist vereist.
Aspirant studenten moeten opnieuw worden beoordeeld voor een universiteit als ze jonger dan 16 jaar waren toen ze voor het laatst werden beoordeeld.
Volgens de Britse Dyslexie Vereniging bedragen de kosten van een assessment £ 450 door een gespecialiseerde leraar en £ 600 door een onderwijspsycholoog.
Lord Hunt zei dat dit betekende dat studenten met dyslexie “gediscrimineerd” werden.
Lord Agnew zei: “In een werkdocument in 2005, waar de Britse Dyslexie Vereniging deel uitmaakte van de overleggroep, was de opvatting dat de vooruitgang naar het hoger onderwijs een grote overgang vormde en dat daarom meer op volwassenen gebaseerde beoordelingen zouden moeten worden gebruikt.
“Het idee was dat de volwassene moet veranderen en een eerste diagnose in de kindertijd is misschien niet van toepassing op volwassen leeftijd.”
Hij wees er ook op dat veel universiteiten nu ontberingsfondsen aanbieden om de kosten van beoordelingen te dekken.
Hij was het echter met Lord Addington eens dat een herziening van het systeem “te laat” was.
De indeling van kegeltjes in het oog is indcator voor dyslexie
Hoe de kegeltjes die het licht opvangen in je oog zijn ingedeeld, zou een indicatie zijn voor dyslexie. Een vergelijkende studie van de universiteit van Rennes toont dit althans aan. De kegeltjes en staafjes in het oog vangen het licht op waardoor we in staat zijn kleuren van elkaar te onderscheiden en diepte in te schatten. De onderzoekers hebben een groep van 30 kinderen met dyslexie onderzocht en de indeling van de kegeltjes en staafjes vergeleken met de indeling bij een grote groep mensen die geen dyslexie heeft. De kegeltjes zijn in staat de primaire kleuren rood, groen en blauw te onderscheiden. In het midden van de kegeltjes die rood en groen opvangen, zit een gaatje. Dit gaatje ontbreekt bij de kegeltjes die blauw opvangen.
Bij de mensen zonder dyslexie, zijn de gaatjes in het ene oog helemaal rond, in het andere oog waren de gaatjes ongelijk. Dit is belangrijk omdat hierdoor een dominant oog ontstaat. Daardoor zijn onze 2 hersenhelften hierdoor beter kunnen samenwerken en we dus beter kunnen zien. De onderzoekers ontdekten dat bij de mensen met dyslexie, de gaatjes in beide ogen even rond waren. Mensen met dyslexie hebben dus niet van naturen een dominant oog. Hierdoor kunnen de ogen bij het lezen bepaalde letters met elkaar verwarren.
Is dyslexie het gevolg van slecht onderwijs?
Drie hoogleraren stellen dat dyslexie het gevolg is van slecht onderwijs. Volgens dyslexiehoogleraar Anna Bosman van de Radboud Universiteit krijgen onnodig veel kinderen de diagnose ‘dyslexie’. De hoogleraren vinden de situatie zorgelijk omdat het stempel ‘dyslexie’ altijd aan iemand verbonden zal blijven. De hoogleraren doen al sinds 2007 onderzoek naar de enorme stijging in het aantal dyslexie diagnoses. Een van de oorzaken van de toename is het onderwijssysteem.
Het ontbreekt de kinderen aan tegenwoordig aan de basisvaardigheden. Vroeger was het een kwestie van stampen stampen stampen. Optellen, aftrekken en vermenigvuldigen, vroeger werd het allemaal uit het hoofd gedaan. Tegenwoordig maakt bijna iedere school gebruik van tablets, rekenmachines en smart-boards omdat de kinderen daar meer aan zouden hebben in de moderne tijd. Toch lijken hierdoor de basisvaardigheden die we ook voor de bediening van deze apparaten nodig hebben, niet ontwikkeld te worden. Bosman heeft als experiment vijftig leerlingen die het stempel ‘dyslexie’ hadden zes weken lang een zeer intensieve rekentraining gegeven. Het resultaat: gemiddeld gingen de leerlingen in de zes weken anderhalf jaar vooruit in niveau. “Vrijwel alle leerlingen zijn in stat om deze basisvaardigheden te ontwikkelen”. De aanpas speelt hier dus een grote rol in.
De hoogleraren slaan alarm omdat de situatie zorgelijk is. Er zijn middelbare scholen in Nederland waar 30% van de kinderen het stempel ‘dyslexie’ heeft. Als een kind moeite heeft met lezen of rekenen, is de conclusie al snel dat de oorzaak bij het kind ligt. Er wordt haast nooit gekeken of er niet meer speelt, is de thuis situatie bijvoorbeeld optimaal maar er moet ook zeker naar het niveau van het onderwijs gekeken worden. Hoogleraardyslexie Anna Bosman vraagt zich hardop af of dyslexie überhaupt wel bestaat.
Wat is dyslexie precies?
Veel mensen weten wel wat dyslexie ongeveer betekent, minder mensen weten precies wat het is en waardoor het veroorzaakt. Zo denken bijvoorbeeld veel mensen dat alleen kinderen last kunnen hebben van dyslexie. Het is een wijd verspreid misverstand dat dyslexie niet bij volwassenen voorkomt en dat kinderen er overheen groeien. Het klopt dat naarmate kinderen ouder worden en veel oefenen en speciale technieken toepassen, zij er minder last van kunnen hebben. Toch gaat dyslexie bijna nooit helemaal over. Dat betekent natuurlijk niet dat je niet gewoon kunt functioneren als je last hebt van dyslexie. Bekijk onderstaande video voor een uitgebreide uitleg:
Masterplan Dyslexie, NRD en KD trekken één lijn in het kader van de vergoedingsregeling dyslexie
Sinds de invoering van de vergoedingsregeling dyslexie zijn er veel vragen over de invulling van deze regeling bij het Masterplan Dyslexie en de twee kwaliteitsinstituten van de zorg – KD en NRD – binnengekomen. Deze vragen gingen vooral over het aantal meetmomenten en wanneer de meetmomenten plaats moesten vinden.
In onderling overleg stelden het Masterplan Dyslexie, NRD en KD een door allen ondersteunde verantwoorde leidraad op voor het handelen rondom doorverwijzing en begeleiding van leerlingen met dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling.
De drie organisaties hebben afgesproken dat zij ervoor zullen zorgen dat betrokkenen bij dyslexie in onderwijs en zorg goed van deze leidraad op de hoogte zijn en hen ook zullen aansporen om te handelen naar deze leidraad.
U wordt verzocht om scholen te attenderen op deze nieuwe versie van het schooldossier. Belangrijk onderdeel voor de toelating tot de zorg zijn de meetmomenten die gebruikt worden om de hardnekkigheid aan te tonen.
U dient uit te gaan van 3 hoofdmeetmomenten; u mag alleen hier van afwijken indien u dit beredeneerd kunt aantonen bijv. bij erfelijkheid etc. Wij zullen dat nog verder uitwerken in onze meest gestelde vragen.